Zasady korzystania w xp.pl

W naszej sieci IRC nie istnieje sformalizowany regulamin – bo kojarzyłoby się to nieodparcie z komercją, a tego nie lubimy – tym niemniej istnieje garść zasad informujących o tym, czego się spodziewać i jak korzystać z sieci (czata), by pozostać na pokładzie i by wykorzystać w pełni jej możliwości. Przy okazji zaś osobom niezaznajomionym z IRC zalecamy wcześniejsze przeczytanie Informacji o usłudze.

Zakaz dyskryminacji. Rola IRC operatorów

Z serwera irc.xp.pl może korzystać każdy, w każdym wieku, bez względu na cechy etniczne, religijne, wiek i wykształcenie czy sposób wysławiania się. Wyjątkiem są sytuacje, gdy połączenia z serwerem są wykorzystywane do rażącego łamania prawa (np. rozpowszechniania pornografii dziecięcej), skutkującego powstawaniem albo publikowaniem treści o charakterze oczywiście bezprawnym, albo do psucia poprawnej pracy usługi oraz możliwości korzystania z niej przez innych użytkowników.

Rozsyłanie spamu – rozumianego jako niezamówione reklamy masowo kierowane do użytkowników bez związku z tematyką kanału i jego regułami – może być karane zablokowaniem dostępu do usługi, ale musi być bardzo dobrze udowodnione.

W pozostałych przypadkach – nie licząc kwestii zupełnie marginalnych, jak np. sprowadzanie na kanał tysięcy botów wchodzących w skład nielegalnej sieci botnet utworzonej na komputerach ofiar jakiegoś złośliwego oprogramowania – IRC operatorzy co do zasady w ogóle nie wtrącają się w sprawy kanałowe i do tematu robienia porządku na kanałach. Jest to dla nas kwestia honoru. Wulgaryzmy, bluźnierstwa, propagowanie pornografii przez użytkowników czy właścicieli kanałów, dyskusje na temat hackingu itp. to problemy, w które obsługa portalu się nie wtrąca z samej istoty swej roli (nikt też by przecież nie poświęcał pieniędzy na pracowników, którzy by to nadzorowali, a sama potrzeba ewentualnego zwalczania też przecież mogłaby podlegać demokratycznym dyskusjom), tym bardziej zaś nie wnikamy w przypadki przejęcia czyjegoś (niezarejestrowanego) kanału przez osobę, która uzyskała na nim status opa, czyli w tzw. takeover'y. To nie są tematy dla administratorów serwera.

Na serwerze IRC xp.pl dostępne są następujące serwisy, czyli boty o specjalnych uprawnieniach udostępniane wszystkim użytkownikom przez administrację portalu:

• NickServ – odpowiedzialny za rejestrację nicków (czyli pseudonimów) i identyfikację (logowanie się) ich właścicieli, którzy z nich w danej chwili korzystają, oraz ewentualne usuwanie ich konkurentów próbujących korzystać z tego samego nicka;
• ChanServ – odpowiedzialny za rejestrację kanałów, a także automatyczne wsparcie dla użytkowników prowadzących kanały niezarejestrowane;
• MemoServ – umożliwia przesyłanie wiadomości trybu offline pomiędzy zarejestrowanymi użytkownikami, mimo chwilowej nieobecności adresata na IRC;
• Contacts – zarządza listą kontaktów użytkownika zapewniając mu informowanie o statusie innych użytkowników, którzy wyrazili na to zgodę.

Rejestracja nicków

Jako użytkownik portalu xp.pl masz prawo być wyłącznym posiadaczem 1 (czyt.: jednego) pseudonimu, czyli tzw. nicka. Wybrany nick po prostu wpisuje się w ustawieniach konta dostępnych poprzez odnośnik Panel użytkownika w ramce po lewej stronie, co jest tożsame z jego zarejestrowaniem.

Po zarejestrowaniu nicka – czyli wpisaniu go w panelu – korzystanie z niego opiera się o serwis NickServ (ponadto czynności konfiguracyjne można też wykonywać w Panelu użytkownika). Jeżeli łączysz się z IRC poprzez bramkę dostępną na naszej stronie WWW, to często nie musisz nic robić, by być rozpoznawany jako właściciel nicka, z wyjątkiem zalogowania się na swoim koncie w portalu. Bramka ta (dostępna w dziale Czat portalu xp.pl) automatycznie przekazuje identyfikator Twojej sesji do serwisu NickServ zaraz po połączeniu, dzięki czemu na IRC jesteś od początku zidentyfikowany jako właściciel odpowiedniego konta. W przeciwnym razie – jeśli więc korzystasz z odrębnego względem przeglądarki WWW programu, czyli tzw. klienta IRC – należy po połączeniu skorzystać z polecenia /msg NickServ IDENTIFY nazwa konta xp.pl  hasło  (a najlepiej: skonfigurować program tak, by samoczynnie wykonywał tę komendę po połączeniu). Skorzystanie z tej komendy spowoduje też ustawienie odpowiedniego (wpisanego w panelu ustawień konta) spoofa, jeśli nie był już uprzednio włączony w danym połączeniu. Pozostałe funkcje serwisu NickServ są opisane w pomocy, którą wyświetli on po napisaniu /msg NickServ HELP.

Przypadki rejestrowania kilku kont czy kilku nicków kwalifikują się jako naruszenia ogólnego Regulaminu usług portalu xp.pl (§ 1 ust. 7). W razie wykrycia takich sytuacji mogą być podjęte, zgodnie z regulaminem, działania zmierzające do zablokowania nadmiarowych kont lub wyjaśnienia i udowodnienia nieidentycznej tożsamości użytkowników, jeśli interwencję uznamy za potrzebną.

Ukrywanie adresu IP i nazwy hosta

Ze względu na potrzebę kompromisu pomiędzy koniecznością identyfikowania użytkowników, aby można było na kanałach zwalczać nadużycia, a ochroną ich prywatności, która przemawia za tym, by nie ujawniać danych o ich operatorze internetowym, miejscowości podłączenia itd., czyli krótko mówiąc: o adresie IP, stosujemy specjalną politykę zastępowania nazwy hosta użytkownika, tj. np. ebx45.neoplus.adsl.tpnet.pl (której przecież odpowiada w Internecie jego określony adres IP), nazwą pseudodomeny dowolnie wybranej przez użytkownika (tzw. spoof). Domena ta ma w rzeczywistości w ogóle nie istnieć, nie podlega żadnym standardom co do swojej końcówki (nie musi to być, ani nawet nie powinno, by uniknąć pomylenia, żadne .pl ani .com), ale jest wyświetlana zastępczo przez serwer IRC ściśle w przypadku konkretnego zidentyfikowanego użytkownika. Spoof taki konfiguruje się z poziomu Panelu użytkownika. Można go zmienić tylko raz na rok.

Jeśli użytkownik nie zdefiniuje żadnego spoofa, to wówczas inni na IRC mogą zobaczyć nazwę domenową w rodzaju tej podanej powyżej, w której widać niektóre dane o łączu internetowym (jakkolwiek kluczowa część jest zaszyfrowana, więc nie odczyta się np. adresu IP). Generalnie – w dzisiejszych czasach – nie ma ku temu poważnych przeciwwskazań, ale wiele użytkowników ceni sobie tę dodatkową prywatność, jaką zapewnia spoof.

Spoof jest przypisany tylko do konkretnego konta xp.pl. A zatem tylko wtedy, gdy jesteś zidentyfikowany/a przy pomocy serwisu NickServ, czyli niejako "zalogowany" jako właściciel nicka (co jest automatycznie zapewnione, jeśli korzystasz z bramki czatowej na naszej stronie WWW: patrz dział Czat portalu xp.pl), zamiast nazwy Twego hosta będzie wyświetlany spoof. Nie trzeba zresztą w danej chwili korzystać z jakiegoś nicka: identyfikacja w NickServie dotyczy bowiem konkretnego konta, a nick jest tylko jednym z jego parametrów. Identyfikacja trwa po zmianie nicka na inny, aż do końca połączenia, identyfikować się w NickServie można ponadto także w czasie, gdy korzysta się z innego nicka.

Zabezpieczenia pomagające w zarządzaniu kanałami

Tzw. rejestracja kanałów jest kwestią kontrowersyjną (co do swej słuszności). Z uwagi na możliwość łatwego występowania patologii w portalu xp.pl odrzucamy ideę zupełnie nieskrępowanego rejestrowania dowolnych kanałów ("na lewo i prawo"), tzn. przypisywania ich na stałe do swego nicka jako właściciela, który nim pozostanie dowolnie długo (albo w każdym razie bardzo długo). Natomiast stosujemy rozwiązania, które są bardzo bliskie takiej możliwości i w praktyce mogą się do niej sprowadzać. Poza tym praktycznie zawsze rejestracja kanału i tak jest możliwa – warunkiem jest tu jedynie stosowanie dobrego nazewnictwa.

Wsparcie istniejące bez jakiejkolwiek rejestracji kanału

W przypadku kanałów, których w ogóle nie zarejestrowano w irc.xp.pl, lecz istnieją tylko mocą tego, że ktoś na nich przebywa, stosujemy takie rozwiązanie, że serwis ChanServ automatycznie przyznaje opa osobie, która go najczęściej i najdłużej miała w ciągu ostatnich 30 dni (bez względu na istnienie lub nieistnienie w danej chwili innych opów). Wystarczy, że się na kanale pojawi. Najbezpieczniejszy układ to w takich warunkach (gdy kanał nie jest zarejestrowany) przyznawanie kolegom tylko halfopa, przy jednoczesnym posiadaniu statusu opa wyłącznie przez głównego operatora kanału, czyli typowo: jego założyciela. Dzięki temu dla ChanServa on będzie bezkonkurencyjny.

Jeżeli kanał jest nowo tworzony i w ciągu ostatnich 30 dni nikt z niego nie korzystał lub korzystały z niego tylko chwilowe pojedyncze przypadkowe osoby (generalnie nie pojawiające się na nim), to funkcja ta nie będzie stać na przeszkodzie organizowaniu kanału na nowo, od zera przez nowych użytkowników. Wydaje się to dosyć korzystne dla funkcjonowania sieci i jej otwartości na nowe środowiska.

Należy zauważyć, że ww. funkcja działa na korzyść tylko tych użytkowników, którzy albo mają stały adres IP (i ewentualnie odpowiedź z usługi ident), albo (częstszy przypadek) mają zarejestrowane konto xp.pl i z niego korzystają (w przypadku używania programu-klienta IRC oznacza to potrzebę uprzedniego zidentyfikowania się, czyli zalogowania z użyciem hasła, otwierającego drogę do korzystania z własnego nicka; dopiero wtedy, gdy użytkownik jest zidentyfikowany, ChanServ wyświadczy mu tę przysługę). Z uwagi na dostępność różnych komend serwisu ChanServ (zarządca rozpoznawany przez serwis ChanServ może korzystać m. in. /msg ChanServ UNBAN, /msg ChanServ LETMEIN itp.) zabezpiecza ona przed przejęciem kanału na zasadzie zbanowania jego założyciela przez innego opa lub wprowadzenia szkodliwych trybów (np. klucza +k, czyli hasła wymaganego na wejściu). Warto też rozsądnie i z umiarem rozdawać opy albo w ogóle ograniczyć się tylko do halfopów (tryb +h) w przydzielaniu odznaczeń znajomym.

Rejestracja kanałów

Niezależnie od tego istnieje ponadto opcja rejestrowania kanałów: rozwiązanie znane i lubiane w wielu sieciach, choć niekiedy może być ono źródłem niezadowolenia użytkowników (jak w przypadku, gdy jacyś ludzie, nawet niezbyt z danych kanałów korzystający, je porejestrowali, przez co później wszystkie najlepsze nazwy są zajęte i normalne środowiska nie mogą się na nich zainstalować tak, by kanały móc samodzielnie kontrolować). Z uwagi na ten problem – wymagający wyważenia różnych interesów – w portalu xp.pl przyjęliśmy odpowiednio wypośrodkowaną politykę w dziedzinie zezwalania na rejestrację kanałów (co jest kwestią automatycznie regulowaną przez serwisy).

Swobodna rejestracja kanałów – z czym wiąże się tworzenie przypisanego do nich systemu uprawnień i "prawa własności", które są nadzorowane przez serwisy ChanServ i NickServ – jest zawsze możliwa w odniesieniu do nazw, które nie są pojedynczymi słowami ze słownika języka polskiego (np. większość nazw własnych z wyjątkiem, m. in., nazw popularnych miast). Taki kanał każdy może zarejestrować (aczkolwiek pojedynczy użytkownik może mieć nie więcej niż 6 różnych kanałów) – według zasady pierwszeństwa – i stać się tym samym permanentnie jego właścicielem, co będzie oficjalnie zabezpieczane przez serwisy portalu. Aby z tego prawa skorzystać, należy – będąc zalogowanym jako właściciel nicka – napisać /msg ChanServ REGISTER #kanał. Dodatkowe funkcje i ustawienia są dostępne z poziomu Panelu użytkownika na niniejszej stronie WWW albo przez komunikację z serwisem ChanServ (m. in. można skierować zapytanie o dostępne funkcje: /msg ChanServ HELP).

Jeśli natomiast kanał ma nazwę figurującą w słowniku języka polskiego, jego rejestracja początkowo nie jest możliwa, ale staje się możliwa z czasem. Nie ujawniamy szczegółowych warunków uzyskania przez kanał statusu "dostępny dla rejestracji", ale status ten jest pochodną 2 podstawowych czynników: liczby osób, jakie typowo na nim się pojawiają i przebywają (musi być co najmniej kilka, na pewno nie mniej niż 5, rzeczywistych żywych użytkowników codziennie oraz stały satysfakcjonujący poziom liczby obecnych na poziomie przynajmniej kilku), jak również czasu, przez jaki utrzymywała się ta ww. odpowiednio wysoka "popularność" kanału (czyli liczba jednocześnie z niego korzystających użytkowników). Ponadto rejestracji może dokonać tylko użytkownik, który ma w ogóle konto w portalu xp.pl; ściślej rzecz biorąc prawo to przysługuje w pierwszej kolejności temu, który najczęściej i najdłużej miał status opa. W razie niespełnienia powyższych warunków serwis ChanServ w odpowiedzi na próbę zarejestrowania kanału odmówi i udzieli stosownych pouczeń.

Zauważmy jednak, że ww. ograniczenia można zawsze łatwo ominąć, np. poprzez stosowanie nazw hierarchicznych (opartych o pewne drzewo tematów), jak na tzw. grupach dyskusyjnych (przykład: #pl.comp.programming). Tego typu konwencja nazewnicza ma wielką zaletę w postaci tego, że na alfabetycznie uporządkowanej liście kanałów kanały o pokrewnej tematyce są położone blisko siebie, a ponadto łatwo można wyodrębnić tę część listy, która dotyczy pewnej dziedziny życia, wiedzy, nauki itp. (przykładowo, w tej konwencji, kanały z nazwą zaczynającą się od #pl.comp. dotyczyłyby informatyki, a z nazwą zaczynającą się od #pl.comp.os. – systemów operacyjnych; i dzięki temu na alfabetycznie uporządkowanej liście niemal natychmiast można byłoby wskazać początek i koniec jej fragmentu dotyczącego tych tematów). Przedrostek #pl. ma tutaj jak najbardziej sens, ponieważ planowana jest ekspansja portalu za granicą, pod innymi markami, i wówczas dołączone też zostaną zagraniczne segmenty tej sieci IRC (w których rozmowy toczyć się będą w innych językach).

Wyjątkowo w przypadku kanałów o nazwach będących nazwami miast – podanymi wprost lub w ww. konwencji – "wymagane" (przydatne) jest ponadto, by użytkownik pragnący zostać właścicielem kanału załadował na swoim koncie xp.pl co najmniej skan dowodu osobistego wydanego przez miejscowy organ administracji publicznej (albo w innym sposób wykazał dokumentem swój związek z danym miastem). W przeciwnym razie – jakkolwiek nie jest to na bieżąco weryfikowane przez serwisy ani przez obsługę portalu – rejestracja taka może zostać w przyszłości podważona, chyba że kanał jest zarejestrowany nieprzerwanie od 3 lat.

Dzięki rejestracji można na kanale dać opa nawet obcej osobie – bez obaw o to, że ktoś ten kanał ukradnie (tj. na stałe zabierze opa prawowitym założycielom, wyrzuci ich itd. – tzw. przejęcie kanału, ang. take over). ChanServ zawsze może pomóc – on sobie poradzi. Bota serwisowego ChanServ nie da się skutecznie pozbawić opa. Poza tym on – jako jeden jedyny wyjątek na całym serwerze IRC – potrafi interweniować na kanale nawet na nim nie będąc. Jednakże rejestracja kanału nie jest wieczysta, lecz może upaść: dzieje się tak wtedy, gdy przez np. rok z kanału nie skorzystał żaden zidentyfikowany (tzn. zalogowany) użytkownik, który ma na nim jakieś uprawnienia zarejestrowane w serwisie ChanServ. Szczegóły dotyczące przyznawania ludziom tych permanentnych (nieznikających po rozłączeniu się i powrocie) uprawnień na kanałach prezentuje i wyjaśnia komenda /msg ChanServ HELP oraz Panel użytkownika. Szczegóły na temat wygasania kanałów udostępnia polecenie /cs help register.

Komunikacja z załogą xp.pl

Na czacie-IRC prowadzonym przez xp.pl można znaleźć osoby pracujące w naszym portalu, z których część może mieć status IRC operatora. Informacja o nicku administratora serwera jest dostępna poprzez polecenie /ADMIN. Ponadto kontakt z redakcją jest możliwy za pośrednictwem kanału #pl.redakcja. Jest to też jakiś sposób, by podsunąć jakiś temat, zgłosić skandal albo wyrazić chęć współpracy z portalem.